Có 3 giai đoạn vàng để trẻ phát triển chiều cao vượt trội gồm giai đoạn bào thai, 0 - 3 tuổi và tiền dậy thì, dậy thì (khoảng 6 - 13 tuổi với nữ và 7 - 14 tuổi với nam).
Nếu trẻ nhận được sự chăm sóc tốt vào các giai đoạn vàng, chiều cao của trẻ có thể phát triển tối đa. Tuy nhiên, nhiều gia đình thường bỏ lỡ các giai đoạn này.
Ảnh minh họa.Giai đoạn bào thai
Theo các chuyên gia, 1000 ngày đầu đời là giai đoạn vàng giúp trẻ phát triển chiều cao tốt và nhanh nhất (từ trong bào thai và hai năm đầu đời). Do đó, các bà mẹ cần chăm sóc sức khỏe cho trẻ ngay từ khi mang thai. Với những bà mẹ nghén nhiều, kém ăn, lên cân không đạt 12kg/9 tháng mang thai, cần được bổ sung sữa và uống bổ sung đủ các vitamin và khoáng chất cần như B, C, canxi, sắt, kẽm, A (liều thấp dưới 5.000UI/ngày).
Giai đoạn tiền dậy thì, dậy thì
Tuổi dậy thì là giai đoạn đặc trưng bởi sự tăng trưởng vượt bậc cả về cơ bắp cũng như khung xương và chức năng sinh dục. Tốc độ phát triển và tăng trưởng chiều cao nhanh, có thể tăng từ 10cm mỗi năm ở bé gái giai đoạn 10 tuổi và tăng dần cho đến khi đạt được 15cm mỗi năm ở độ tuổi 12. Đối với bé trai, tốc độ tăng trưởng là 10cm mỗi năm khi 12 tuổi và đạt tối đa đến 15cm mỗi năm cho đến khi 14 tuổi. Sau đó tốc độ tăng trưởng sẽ giảm dần khi 15 tuổi ở bé gái và 17 tuổi ở bé trai.
Giai đoạn tuổi dậy thì quyết định đến 23% chiều cao trung bình ở người trưởng thành. Kích thước xương và khối lượng xương, mật độ chất khoáng ở mỗi xương tăng lên khoảng 4% mỗi năm tính từ khi trẻ 8 tuổi cho đến giai đoạn vị thành niên. Sự tăng trưởng và phát triển chiều cao có liên quan đến sự tích lũy nhanh chóng về khối lượng xương và có thể cả sự hoạt động của các hormone tăng trưởng. Do đó việc bổ sung các chất dinh dưỡng và chế độ luyện tập phù hợp là rất cần thiết cho trẻ trong độ tuổi này.
Chế độ ăn dặm chưa hợp lý về số lượng và chất lượngThời gian ăn dặm quá sớm
Một số gia đình cho trẻ ăn dặm khi 2-3 tháng là quá sớm, khuyến nghị là tròn 6 tháng. Trường hợp đặc biệt trẻ không dung nạp sữa tốt và bị suy dinh dưỡng có thể ăn sớm hơn nhưng cũng phải tròn 4 tháng tuổi, nếu ăn dặm trước thời gian đó thì trẻ không đủ men tiêu hóa có thể sẽ bị rối loạn tiêu hóa kéo dài và suy dinh dưỡng nặng.
Ảnh minh họa.Thời gian ăn dặm quá muộn
Sau 6 tháng, chỉ bú mẹ vì trẻ lười ăn bột cháo gây thiếu năng lượng và vi chất cần cho sự phát triển bình thường của trẻ vì giai đoạn này sữa mẹ không cung cấp đủ chất.
Nấu ăn sai cách
Nhiều bà mẹ khi cho con ăn dặm chỉ sử dụng nước hầm xương và bột, ngoài ra không cho ăn thêm thịt, trứng, tôm cá. Tuy nhiên, nước hầm xương không thể cung cấp đủ canxi và đạm cho trẻ.
Bên cạnh đó, nhiều người không cho trẻ ăn cá, tôm, cua vì sợ trẻ tiêu chảy, hoặc khi trẻ có nhiễm khuẩn ho hay tiêu chảy. Điều này khiến chế độ ăn của trẻ thiếu hẳn nguồn cung cấp canxi và các yếu tố vi lượng cần cho chiều cao. Khi trẻ ho, tiêu chảy vẫn ăn được bình thường. Chỉ trong những trường hợp trẻ bị dị ứng cá, tôm, cua thì mới cần kiêng.
Một lỗi sai khác khi cho trẻ ăn dặm là không cho hoặc cho quá ít dầu mỡ vào bát bột, cháo của trẻ gây thiếu năng lượng khẩu phần cho trẻ. Mỗi bữa ăn của trẻ mới ăn dặm đã khuyến nghị từ 2,5 - 5ml dầu mỡ, trẻ gần 1 tuổi phải tăng lượng dầu mỡ 10 - 15ml/bữa. Thiếu thành phần này sẽ không hấp thu được vitamin D, A là những yếu tố rất cần cho phát triển chiều cao.
Giữ con quá kỹ
Lúc bé bế ẵm trẻ quá nhiều, khi trẻ lớn thì cho trẻ chơi máy tính nhiều khiến trẻ không có lối sống năng động, không thúc đẩy quá trình trao đổi chất và chuyển hóa, giúp cơ thể phát triển tốt.
Để có thể tối ưu sự phát triển chiều cao của con, cha mẹ cần cho trẻ vận động thường xuyên như bơi lội, chơi bóng chuyền,... Lưu ý, cần tránh các bài tập cường độ cao, có va chạm mạnh, các bài tập có trở kháng nặng (với tạ) và các bài tập gây kiệt sức vì có thể gây tác dụng ngược, ảnh hưởng đến sự phát triển chiều cao.
Ảnh minh họa.Bổ sung quá nhiều canxi cho trẻ
Nhiều phụ huynh cho rằng chỉ cần bổ sung thật nhiều canxi thì trẻ sẽ cao lớn. Tuy nhiên, canxi chỉ là một trong nhiều dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển toàn diện của trẻ. Nếu chỉ bổ sung canxi mà thiếu sắt, kẽm, vitamin D... thì cơ thể trẻ cũng không thể hấp thụ canxi tốt.
Không ít trường hợp trẻ có một số biểu hiện như táo bón, mệt mỏi, buồn nôn, biếng ăn hoặc đau xương, đau cơ, đi tiểu nhiều,... được đưa đi khám thì phát hiện thừa canxi. Theo đó, việc bổ sung dư thừa canxi có thể dẫn đến cốt hóa các đầu xương sớm, dẫn đến hạn chế sự phát triển xương, ảnh hưởng tiêu cực tới quá trình phát triển chiều cao.
Do đó, bổ sung quá nhiều canxi cho trẻ đôi khi không khiến trẻ cao mà lại làm trẻ thấp một cách oan uổng.
--> Uống sữa có giúp trẻ tăng chiều cao?
Phương Anh
